تفکرات حسین بشریه در دولت خاتمی

 حسین بشریه در رفرم سیاسی

در بررسی  اصلاحات سیاسی ، نقش آموزش ها و گفتارهای حسین بشریه در این جبهه بیش از دیگران است. او که از اواسط دهه 1370 و در قالب حلقه آیین با این جبهه همکاری داشت نقش برجسته ای در ایدئولوژی اصلاحات بر عهده دارد و بدون بررسی آثار او فهم این ایدئولوژی غیر ممکن است. بسیاری از فعالان این جبهه اعم از حجاریان و خاتمی متأثر از اندیشه های او بوده اند. حلقه آئین متشکل از افرادی بود که در مرکز تحقیقات استراتژیک دفتر ریاست جمهوری گرد می آمدند که در این نفوذ اندیشه های بشریه بیش از دیگران بود .

بشریه در پی ترویج این باور بود که فرهنگ سیاسی ایران پاتری مونیالیستی بوده است که ریشه در تاریخ استبداد شرقی و سلطه طبقات حاکم قدیم در ایران دارد .پاتری مونیالیسم از مفاهیمی است که به طور مغالطه آمیزی شاه و ولایت فقیه را در یک جا می نشاند و هر دو را در آن واحد استبدادی و از موانع توسعه سیاسی معرفی می کند .

او در این ایدئولوژی پردازی خود الغاء می کند که ایران اکنون همانند غرب قرن 16 در دوره دولت مطلقه است ، یعنی دوره ای که غرب در فاصله افول فئودالیسم و پیدایش دولت لیبرال قرار داشت .وی تنها عیب مهم دوران پهلوی را فقدان دموکراسی می داند که ساخت مطلقه پادشاهی اجازه رشد آن را نداد، اگر نه پهلوی به دلیل مدرنیست بودن بسیاری از خواست های طبقات جدید را فراهم ساخته است .

در این ایدئولوژی تبلیغ می شود که جمهوری اسلامی مردم سالار نیست ، اما از نمادهای دموکراتیک بهره می برد . از این منظر دموکراسی تنها در نظام های سکولار و لیبرال دموکراسی به دست می آید . آنها فرهنگ سیاسی شیعه را فرهنگ تابعیت معرفی می کنند که با استبداد پذیری و دموکراسی گریزی همراه است .

بشریه در کمک به ایدئولوژی تجدید نظر طلبان ، گذشته و آینده را تقسیم می کند و مانند هر ایدئولوژی دیگر مبدا و مقصد را معین می نماید . مبدأ ؛ از انقلاب فرانسه و نفوذ آن به داخل ایران در قالب انقلاب مشروطه آغاز می شود و مقصد هم به هضم شدن در پدیده جهانی شدن که به معنای پذیرش نظام سلطه جهانی است می انجامد.