اسلام و خشونت!

اسلام و خشونت !!

اسلام در عین حال که دارای قوانین مربوط به فروع دین همچون نماز ، خمس ، زکات و قوانین مربوط به کسب وکار ، ازدواج و قوانین جزائی است ، درباره خشونت و پرخاشگری نیز نظر دارد.

نگرش دینی در خصوص خشونت این است که (خشونت ذاتا نه ارزش و نه ضد ارزش است .نه مطلقا رواست و نه کاملا ناروا، بلکه دارای ارزشی نسبی است ) و تابع شرائط و مقتضیات می باشد. خشونت مجاز ، در اسلام خشونتی است که در جهت سعادت و کمال فرد یا جامعه بشری قرار دارد. خشونت جائز برای گشودن راه کمال و زدودن موانع آن مورد تأیید اسلام است.

خشونت باید مطابق عدالت باشد واز مرز های آن تجاوز نکند.این رویکرد ، واقع  بینانه و خرد پذیر است و عقل و فطرت هر انسان و نخبگان جامعه برآن صحه می گذارد.

اسلام دین خشونت گرا نیست ، بلکه آیین رحمت و مهر است وغضب و قهر جنبه تطلفی و فرعی دارد و صرفا با هدف سازندگی و نیل به سعادت نوع انسان وضع شده است .به عبارت دیگر اعمال خشونت که نوعا در مجازات ها مشاهده می شود امری ثانوی است و به قول فیلسوفان (مطلوب بالعرض ) می باشد ، تا بتواند حالت بازدارندگی ازجرم و تنبه مجرمان را در برداشته باشد.

از دیگر مصادیق بی التفاتی به خشونت در دین اسلام ، می توان به سیره نظامی رسول گرامی (صلی الله علیه و آله وسلم) اشاره کرد .آن حضرت هیچ گاه آغازگر جنگ نبود و هرگز از رعایت اخلاق کریمه در جنگ ها فاصله نمی گرفت.

نمونه های زیر نشان دهنده سیره و اخلاق آن حضرت در جنگ هاست :

-         1.بخشش و بازگرداندن اسراء و اموال آنان درجنگ حنین

-         2.اعلام رحمت ،عفو و آزادی عمومی دشمنان پس از فتح مکه

-         3مخالفت با مسموم کردن یا بستن آب به روی یهودیان در محاصره قلعه خیبر

-      4.جلوگیری از مثله کردن کشته های دشمنان

-      5.   نهی از کشتن زنان ، کودکان و پیران

-         6.پیشگیری از آتش زدن مزارع و باغستان ها

ملاحظات :

1-زدن دیگران بدون حکم شرعی ممنوع است

-    کتک زدن دیگران امری است خلاف شأن انسان و ممنوع ؛ مگر به علت مصلحتی که شارع مقدس اجازه داده باشد .هر فردی باید خیلی مواظب باشد که از قدرت خود سوء استفاده نکند و بدون مجوز شرعی و قانونی دست روی کسی بلند نکند.انسان باید برغضب خود غلبه کند واختیار خود را از دست ندهد وبه مردم تعدی و تعرض نکند. در کلام معصوم ، برهنه کردن پشت یک مسلمان ( کنایه از آماده کردن او برای تنبیه و شلاق ) سبب بغض خداوند و دشمنی خدا با فاعل این کار عنوان شده است ، پس حتی اگر کسی را نزنیم و فقط زمینه ضرب و جرح او را فراهم کنیم ، مورد نفرت و خشم خدا قرار می گیریم و مبغوض حضرت حق می شویم.

-        

2- عواقب ضرب و جرح ناحق

-    - امام صادق (علیه السلام ) در حدیثی نقل می کنند که در نوشته ای از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم ) آمده است : گردنکش ترین مردم در برابر خداوند کسی است که غیر ضارب خود را بزند ... .

-    - امام رضا (علیه السلام) نقل می کنند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند : خدا لعنت کند کسی را ....که بزند آن کس را که او را نزده است.

-    - امام صادق (علیه اسلام) فرمودند: اگر کسی یک شلاق به کسی بزند ، خداوند یک شلاق از آتش بر او خواهد زد.

-    - امام صادق از پدرانش (علیهم السلام ) از رسول خدا (صلی الله علیه وآله و سلم ) نقل کردند که آن حضرت فرمودند: هر کس به گونه یا صورت مسلمانی سیلی بزند ، خداوند روز قیامت استخوان های او را خرد و تکه تکه خواهد کرد و در حالی که غل و زنجیر به گردن دارد محشور و به جهنم وارد می شود ؛ مگر آنکه در دنیا توبه کند.

-         وسائل الشیعه شیخ حر عاملی ج19 ص 11 و12

3.ضرب و جرح  موجب دیه است

نکته مهمی که هر مسلمانی باید بداند این است که زدن مردم بدون حکم قضائی موجب دیه است و اگر کتک خورده در این دنیا نتواند حق خود را بگیرد ، در قیامت راه فرار نیست و خداوند خواهد گرفت.

امام خمینی (ره) برهمین اساس فتوائی دارند. ایشان در بخش دیه جنایات ، یکی از جنایت ها را سیلی زدن دانسته و بر اساس آنچه در روایت آمده مقدار دیه را بیان فرموده اند.(ترجمه تحریرالوسیله امام خمینی ج 2 ص 633)

بنابر این از نظر اسلام رعایت حق مردم مسئله ای مهم است و کسی که حقی از دیگران تضییع کند ، گناه بزرگی مرتکب شده است.

یگانه راه اصلاح این تجاوزگری و تضییع حقوق مردم این است که به هر طریقی که ممکن است رضایت صاحب حق را جلب کرده و توبه کند .اسلام در درجه اول زدن و مجروح کردن ناحق و بدون مجوز قانونی را ممنوع و حرام کرده است وچنانچه کسی دست به چنین کاری بزند باید تاوان آن را بدهد؛ یعنی باید آماده باشد تا براساس دستور خداوند، قانون قصاص درباره او اجرا شود و این حقی است که خدای حکیم برای کسی که هدف ضرب و جرح و جنایت واقع شده ، قرار داده است.

اقدام خودسرانه برخی ! با توسل به زور و ضرب و جرح ، اولا از نظر عقل و خرد نادرست است ؛ زیرا به هرج و مرج در جامعه منجر خواهد شد ؛ ثانیا از نظر دین مقدس اسلام که خواهان جامعه سالم ، اخلاقی و قانونی است ، محکوم است و مجازات قصاص دارد.

4-جواز تعزیر بر اساس قانون و به مقدار مجاز

اگر تعزیر بر اساس قانون شرع باشد نه تنها مجاز است ؛ بلکه پاداش هم دارد؛ زیرا اجرای فرمان الهی است ؛ولی نکته ای که در موارد مجاز هم ، ضارب باید دقت کند که در ادای وظیفه ، نه کوتاهی کند و نه زیاده روی.

5-ضرب و جرح در مقام دفاع

اسلام که دینی است عقلانی و خرد محور ، در عین حال که به شدت ضرب و جرح ناحق و بدون مجوز قانونی را محکوم و ممنوع کرده و برای آن ، مجازات تعیین کرده است ، ضرب وجرح در مقام دفاع از جان ، مال و ناموس را تأیید کرده و فرموده اگر کسی متعرض شما شد و خواست شما را بزند  یا مال شما را برباید یا متعرض ناموس شما شود ، حق دارید با توسل به زور بازو و بدون مراجعه به دادگاه و مراجع قانونی از خود دفاع کنید؛ البته به اندازه ای که متجاوز را از تجاوزش باز دارید ، نه بیشتر از آن و در قبال این ضرب و جرح مسئولیتی ندارید.

اسلام نه تنها ضرب و جرح را در مقام دفاع از جان و مال وناموس خود برای مسلمانان تجویز کرده ؛ بلکه برای دفاع از جان ، مال و ناموس دیگران نیز جائز شمرده است.(ترجمه تحریرالوسیله ج1 ص 551-559)

البته در موارد یاد شده فقط در صورتی اقدام به ضرب وجرح مجاز است که راهی جز آن نباشد ؛ یعنی اگر بتوان در مقام دفاع از راه های آسان تر و کم خطرتر وارد شد ، اقدام به ضرب و جرح هرگز مجاز و مشروع نیست و در صورتی که اقدام شود، ضمان آور است.